0,00 DKK
Varietetet shqiptare të rrushit, më të vjetrat në botë
Shqipëria është një nga prodhuesit më të vjetër të verërave në Evropë. Vreshtaria ishte zhvilluar qysh në shekullin VIII p.e.s. në bazë të varieteteve indigjene që kishin duruar me sa duket që nga Epoka e Akullnajave. Midis shekujve të tetë dhe të gjashtë p.e.s., grekët themeluan një sërë kolonish në bregdetin e sotëm shqiptar. Ata u bënë ndër portet më të rëndësishme në Adriatikun lindor; në kohën romake, rajonet bregdetare të Shqipërisë ishin të njohura për prodhimin e verës dhe vajit. Me pushtimin e osmanëve në shekullin e 17-të, filloi një krizë e rëndë në vreshtarinë e verës, e cila arriti të mbijetojë vetëm në territoret e krishtera. Megjithatë, në zonat kryesisht myslimane, u përhap një lloj vreshtaria për prodhimin familjar të rrushit të përdorur shpesh për prodhimin e pijeve alkoolike. Duke filluar nga viti 1912, pas pavarësisë së Shqipërisë, ne mund të shihnim një ringjallje të vreshtarisë që duhej të përballej me përhapjen e sëmundjeve të shkaktuara nga myku pluhur dhe myku i derrit dhe më në fund filoksera.
Dy sisteme kryesore të trajnimit të hardhisë bashkëjetojnë në vend: sistemi alberello, më i zakonshëm në rajonin bregdetar dhe sistemi i pjergullave, tipik për pjesën e brendshme. Në vitet e fundit, disa prodhues në brezin bregdetar e kanë shndërruar trajnimin me shkurre në një kordon të nxitur dhe/ose sistem të ngjashëm me Guyot. Kriza politike dhe ekonomike midis viteve 1990 dhe 1995 çoi në braktisjen dhe çrrënjosjen e pothuajse të gjithë sipërfaqes së vreshtit. Kjo ishte periudha e eksodit të madh shqiptar, nga viti 2000 e deri më sot ka pasur një ringjallje dhe një rritje të theksuar të aktivitetit. Shqiptarët ndër vite e kanë kuptuar avantazhin që mund të sjellë biznesi i verërave dhe është rritur në rreth 25 mijë hektarë të tanishëm me hardhi.
ZONA E ZADRIMËS
Një varietet autokton rrushi i zi, e ka origjinën në fshatin Kallmeti. Kallmeti zë rreth 20 për qind të tokës me hardhi në Shqipëri. Dokumentet tregojnë se në vitin 1689 Vatikani ngarkoi tal Giacomo Cantelli, hartograf italian, të vizatonte hartën e bashkive Lezhë dhe Mirditë (përfshi fshatin Kallmeti), pikërisht me rekomandimin e peshkopit katolik shqiptar Frang Bardhi me origjinë nga Kallmeti. I njëjti peshkop shkroi për një aktivitet të lulëzuar që lidhej me vreshtarinë vendase, me gjasë të lidhur me varietetin e rrushit kallmet.
ZONA E SUKTHIT
Varietet vendas i rrushit bardh e zi, e ka origjinën në fshatin Shesh, rreth 450 metra mbi nivelin e detit. Fshati thuhej se ishte një kështjellë kishash të rrafshuara me tokë nga osmanët
ZONA E NARTA
një varietet autokton rrushi i kuq, thuhet se e ka origjinën në fshatin Vlosh, por në fakt vitet e fundit është zbuluar se origjinën e ka nga fshati Nartë dhe laguna e tij. Preferon të stërvitet me shkurre. Në prodhimin e verës nuk jep shumë ngjyrë. Ajo zë rreth 20 për qind të sipërfaqes së mbjellë me hardhi në Shqipëri.
ZONA E MYZEQEJA (MUSACCHIA)
Varietet autokton i rrushit të zi i rritur në zonën e liqenit të Pogradecit. Thuhet se mund të ketë lidhje farefisnore me Syrah. Në zonën e Pogradecit mund të gjendet ende e rritur duke përdorur sistemin e degëve. Ai mbulon rreth 5 për qind të sipërfaqes së vreshtave të Shqipërisë.
ZONA E KORCA
Varietet vendas i rrushit të zi i rritur në zonën e liqenit të Pogradecit. Thuhet se mund të ketë lidhje farefisnore me Syrah. Në zonën e Pogradecit mund të gjenden ende të kultivuara me sistemin e degëve. Mbulon rreth 5% të sipërfaqes së vreshtave shqiptare.
ZONA E PERMET
Varietet i rrushit të bardhë dhe të zi. Duket se ka afërsi me debina kala në Greqi. Zona më e votuar është ajo e Përmetit, ku konsumohet edhe si tryezë rrushi dhe për përgatitjen e glikòs (presidiumit të ushqimit të ngadaltë). Ajo mbulon rreth 5% të hektarëve të vreshtave.
ZONA E KLOS
varietet autokton rrushi i bardhë i rritur në pjergull ose hardhi të martuar. Ajo rritet ekskluzivisht në fshatin Klos të rrethit të Matit në rreth 300 metra mbi nivelin e detit. Këto janë bimë parafillore që mund të prodhojnë deri në 200 kg për bimë pa e bërë verën të mungojë aciditeti.
ZONA E LESKOVIK
Varietet i rrushit të zi që rritet në zonën e Leskovikut. Origjina e tij lidhet me territorin e Bullgarisë. Emri i saj vjen nga greqishtja mavro, e errët. Zakonisht ka nevojë për një periudhë të gjatë pjekjeje për shkak të pranisë së saj të fortë tanike. Preferon zonat e ftohta, si Leskoviku me 750 metra mbi nivelin e detit.
Zona e Zadrima
Zona e Sukth
Zona e Narta
Zona e Myzeqeja (Musacchia)
Zona e Korca
Zona e Permet
Zona e Leskovik
Zona e Pogradec